Doğru ilaç kullanımı; bir hastalığın önlenmesi, kontrol altına alınması veya tedavi edilmesi gibi amaçlar için doğru ilacın, doğru miktarda, doğru uygulama yoluyla, yeterli bilgilendirme yapılarak ve uygun maliyetle kullanılmasına dair ilkeler bütünüdür. Özetle bir ilacın DOĞRU olması için etkililik, güvenlik, maliyet kriterlerini barındırması gerekmektedir.
Öncelikle hekim tarafından doğru teşhis konulmalıdır. Teşhise bağlı olarak ilaçlı mı ilaçsız mı tedavi gerektiği belirlenmelidir. Eğer ilaç kullanılarak tedavi olunacaksa uygun ilaç seçimi yapılmalıdır. Her ilaç için uygun doz ve uygulama süresi belirlenmelidir. Doktor ve eczacı hastanın kullandığı, kullanmakta olduğu ilaçları sormalıdır. Hasta yakını ilacın yan etkisi hakkında bilgilendirilmelidir. Eczacı hastaya hastalığın niteliğini anlatmalı ve ilaçların ne için verildiği, ne şekilde kullanılması gerektiğini anlaşılır bir dil ile anlatmalıdır.
Doğru ilaç kullanımı konusunda en önemli hasta gruplarından birisi de yaşlılardır. Pek çok araştırma erişkin dönemdeki kişiler üzerine yapılmakta ve tedavi yaklaşımları buna göre düzenlenmektedir. Oysa ileri yaş grubunda bulunan yaşlılar açısından bu ilaçlar uygun olmayabilir ve yüksek risk oluşturabilir. Yine normal erişkinlerden farklı olarak yaşlılarda aşırı doz alımlarının çoğu; hastanın ilaç dozlarını unutması, kullandığı ilaçları karıştırmasıdır. Ayrıca yaşlılarda metabolizmadaki değişiklikler nedeni ile erişkinlere uygulanan dozlarda ilaç kullanımı yaşlı hastalarımız için fazla gelebilir. Günümüzde yaşlı hastaların yaptığı ve doğru ilaç kullanımına uymayan bir alışkanlık var. Haftalık ilaç kutularına ambalajından çıkarılarak ilaçları koymak. Bu alışkanlık doğru değildir. İlacın fabrikadan çıkarıldığı ambalajında bulunması mikroorganizmaların gelişimini engeller ve herhangi bir sağlık sorununa neden olmaz. Doğru ilaç kullanımı, eğer kullanmak istenirse haftalık ilaç kutularına ilacın kendisini değil, ambalajı ile koyulması ve kullanılacağı zaman ambalajından çıkarılmasıdır.
Antibiyotikler; bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılan, virüslerin neden olduğu hastalıklara etki etmeyen, insan sağlığı açısından büyük öneme sahip ilaçlardır. Doğru antibiyotik kullanımı için doğru tanı sonrası doğru antibiyotik verilmeli ve bu antibiyotik en uygun yoldan, etkili dozda, uygun değer aralıklarla kullanılmalıdır. Tanı açısından gerekli değerlendirme olmadan veya herhangi bir yangı olmaksızın antibiyotik kullanılması dünyada önemli bir sorun haline gelen antibiyotik direncine neden olmaktadır.
Antibiyotik direnci; Antibiyotiklerin yanlış nedenlerle veya doğru olmayan şekilde kullanılması sonucu bu mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonu tedavi etmek veya önlemek amacıyla antibiyotiklerin etkisinin azalmasına veya yok olmasına neden olur. Yani mikroorganizmalar antibiyotik bulunan ortamda rahatça gelişebilir hale gelirler. Bunun önüne geçilmesi son derece önemlidir. Bu yüzden doğru antibiyotik kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Doktor yazmadıkça antibiyotik kullanılmamalıdır.
Ağrı hastalıklara karşı gösterilen bir belirtidir. Ağrı hissedildiğinde yapılacak ilk şey doktora başvurularak ağrının nedeninin araştırılması olmalıdır. Doktor uygun gördüğü taktirde kişinin bulgularına uygun olan ilacın kullanımını önerir. Kontrolsüz ilaç kullanımı ilaç dozunun yetersiz gelmesine neden olabilir aynı zamanda ağrıyı baskıladığı için teşhis konulamamasına neden olabilir. Unutmamalıyız bilinçsiz ağrı kesici kullanımı kişiye sadece zarar verir.
Özetle; Her vatandaş ilaç kullanımı konusunda doğru davranmalıdır. Fazla ve gereksiz ilaç kullanımı kişiye maddi ve manevi zarar verir aynı zamanda ülke ekonomisini de ciddi anlamda etkiler. Bunun önüne geçilmeli ,herkes üzerine düşen görevi yerine getirmelidir. Yazdığım yazıyı sağlık bakanlığı tarafından oluşturulmuş www.akilciilac.gov.tr den esinlenerek yazdım.
Daha detaylı incelemek isteyenler veya bilgi almak isteyenler web sayfasına göz atabilir.
